U utorak je britanski premijer Riši Sunak otkrio da je „zlonamjerni akter“ kompromitovao britansku vojnu evidenciju o platama, a izvještaji upiru prstom u Kinu, piše Gardijan.

U jednom slučaju, tri njemačka državljana su uhapšena pod sumnjom da su organizovali prenos informacija o osjetljivoj tehnologiji u Kinu.

U drugom slučaju, čovjek po imenu Jian G, koji je radio za krajnje desničarskog poslanika u Evropskom parlamentu Maksimilijana Kra, poslanik EP iz Alternative za Njemačku (AfD), uhapšen je pod sumnjom za špijunažu.

Vlasti u Belgiji su u januaru su otvorile krivičnu istragu protiv krajnje desničarskog političara Frenka Krejelmana, nakon što je istraga Fajnenšel tajmsa, Der Spiegla i Le Mondea navela da je on nekoliko godina korišćen kao sredstvo kineske obavještajne službe.

Stručnjaci kažu da nedavno povećanje hapšenja i istraga odražava promjenjivo raspoloženje u Evropi prema kineskim prijetnjama.

„Mnoge ove aktivnosti su postojale već neko vrijeme“, rekao je Martin Torli, viši analitičar u Globalnoj inicijativi protiv transnacionalnog organizovanog kriminala.

„Zemlje su sada prinuđene da se suoče sa tim, u isto vrijeme kada postoje zavisnosti od tržišta, veze u lancu snabdijevanja itd. u Kini. Ovo je prisutno neko vrijeme i predugo je zapostavljeno“.

Roderih Kizeveter, njemački poslanik i bivši vojni oficir, rekao je da su njemačke tajne službe upozoravale „nekoliko godina“ na prijetnju iz Kine, ali „upozorenje se namjerno nije čulo“.

On je napomenuo da bi nedavna hapšenja u Njemačkoj poslala „jači signal“ da su bila najavljena prije nego što je kancelar Olaf Šolc otišao u Peking u aprilu. Umjesto toga, oni su objavljeni nekoliko dana nakon Šolcovog povratka u Njemačku.

Takođe postoji zabrinutost da se tempo operacija kineskog uticaja u Evropi – kroz tradicionalnu špijunažu i aktivnosti više „sive zone“, poput trgovine uticajem i transnacionalne represije – intenzivirao, pošto su stavovi prema Kini ojačali posljednjih godina.

Najdžel Inkster, bivši zamjenik šefa MI6, kaže da je Evropa od 2019. godine više usredsređena na prijetnju kineske obavještajne aktivnosti.

„Složenost u evropsko-kineskom odnosu je takva da se čini da je skoro neizbježno da ćemo vidjeti povećanje u kineskoj aktivnosti, i direktna špijunaža i operacije uticaja“, rekao je on.

Kina je optužbe o špijunaži odbacila kao „zlonamjernu klevetu“.

Inkster je rekao da su prodemokratski protesti u Hong Kongu, otkrića o kršenju ljudskih prava u Sinđangu, podrška Kine Rusiji u ratu u Ukrajini i zabrinutost oko ekonomskog ponašanja Kine izoštrili fokus evropskih agencija na napore kineske obavještajne službe.

Kineski špijuni imaju tri prioriteta

Stručnjaci kažu da kineski špijuni imaju tri glavna prioriteta: da oblikuju političke i ekonomske trendove u skladu sa interesima Kine; prikupljaju informacije o osjetljivim industrijama i praćenje populacije dijaspore, posebno manjinskih grupa kao što su Tibetanci, Ujguri i Hongkonžani.

Kada su u pitanju inostrani državljani, kineski špijuni imaju nekoliko ciljeva, kaže Torli.

„Za odvraćanje kritike, udvaranje pojedincima tamo gdje bi to moglo biti korisno, za prikupljanje obavještajnih podataka. Rezultat je da se mnoge grupe u dijaspori suočavaju sa dvostrukom prijetnjom od ksenofobije kada se odnosi sa Kinom pogoršavaju, kao i sa povećanim rizikom da budu na meti kineskih partijskih vlasti“.

Kizeveter vjeruje da je ciljanje grupa iz dijaspore takođe osmišljeno da se oni osjećaju „nesigurno“ i da širi poruku da Njemačka ne može da zaštiti ljude na svom tlu.

Tradicionalno se smatra da kineskim obavještajnim operacijama upravlja Ministarstvo državne bezbjednosti (MSS), koje kombinuje prikupljanje obavještajnih podataka, bezbjednosne službe i tajnu policiju. Opisana je kao kombinacija FBI i CIA.

Posljednjih mjeseci, MSS je sve glasniji o svojim aktivnostima. Prošle godine, agencija je pokrenula sopstveni WeChat nalog, objavljujući svoje napore da iskorijeni špijune i teroriste. U januaru su optužili MI6 da je regrutovao stranog konsultanta da špijunira Kinu.

Ali, primjećuje Torli, postoji i „latentna mreža“ privatnih kompanija i organizacija u Velikoj Britaniji koje rade na unapređenju interesa Komunističke partije Kine. „Njima se ne upravlja mikrokontrolerom… međutim, ako stranka to želi, ona vuče povodac i dobija ono što želi“.

To naglašava činjenicu da „Kina funkcioniše asimetrično“, kaže Sari Arho Havren, saradnik Britanskog Kraljevskog instituta ujedinjenih službi. „Složenost je prilično teško otkriti jer ne možemo da se uporedimo sa veličinom resursa koje Kina ulaže“.

izvor: Danas